ضربه مغزی

بسم الله الرحمن الرحیم

زهرا را دکی صدا می­زنم. یک استیجر-یا همچه چیزی- ست! مرحلة قبل از اینترنی. چند هفته­ای می­شود که مشغول بخش پوست است. یک شب، یک تصویر از نوعی بیماری قارچی، روی گروه گذاشت و آنقدر روح بی­جنبه­ام ناخودآگاه، دلش ریش شد، که آن شب تا صبح، کابوس انواع بیماری­های پوستی را دیدم.

فردایش مثل همیشه شکر خدا را کردم که رتبه­ام در کنکور اصلا در حد قبولی پزشکی نشد. شکی نبود، که آرمان خدمت به خلق، وسوسة جایگاه اجتماعی و البته عشق به زیست شناسی و فیزولوژی آدمی­زاد مرا به آن سو می­کشید. مثل همه، عشق پزشکی نبودم. که بگویم فقط و فقط پزشکی! اما خودم را کشتم تا بالاخره بازدید از دانشکده پزشکی روزی­ام شد. با عشق جسد­های چشم در آمدة تاکسی­درمی شده را نگاه می­کردم و خیلی هم به دلی که به هم خورده بود و چندشش شده بود محل نمی­گذاشتم.

و البته، این شور، همان شوری بود که بعدها توی آزمایشگاه حشره شناسی، از من دیده می­شد. وقت قطعه قطعه کردن دهان مگس و پروانه. و وقت بررسی سوسک حمام و شفیرة نکبت سیاهِ زشتِ حال به هم زن!

و همین شور بود که امروز، مرا از جزوة بیوشیمی کند و نشاند پای فیلم شبکه سه؛ ضربة مغزی.

از نیمه­های فیلم، رسیدم. البته نه چندان نیمه! تقریبا از گُلِ اوج گرفتن داستان و شروعش:

وقتی که دکتر بنت اومالو دارد جسدی را تشریح می­کند...

می­خواهد آزمایش­هایی روی جسد انجام دهد که رئیسش قبول نمی­کند و او تمام هزینه­های سنگین آزمایشات را به تنهایی می­پذیرد. از همان اسلاید های گران قیمت صورتی رنگی که توی دانشکده پزشکی بود، درست می­کند و با بررسی­هایش می­فهمد علت مرگ زودهنگام ورزشکار حرفه­ای فوتبال امریکایی، ضربه­مغزی بوده است. بالاخره نتیجة آزمایشش را در یک ژورنال پزشکی چاپ می­کند.

اومالو اصالتا یک نیجریایی است. اسمش هم یعنی حقیقت را کشف کن و بیان کن!

او در شهری این تحقیق را انجام می­دهد که مرکز فوتبال امریکایی است. به تازگی یک استادیوم چند میلیاردی در شهر ساخته شده. و مردم، با کمتر استثنایی عاشق ورزش بومیشان هستند.

شهری که فوتبال امریکایی ناجی تجارتشان است. میلیون­ها نفر از این راه نان در می­آورند و البته که لیگ و متولیانش، نمی­توانند از چربی نانشان بخاطر حقیقت بگذرند.

آنقدر که یکی از دیالوگ­های فیلم بشود:« اون­ها هیچ ارزشی برای علم قائل نیستند»

هزار و یک تهدید و بلا، بر سر اومالو، حامیان و البته خانواده­اش می­بارانند. او به آزمایش­هایش ادامه­ می­دهد.

در حالی که مجبور است بارها و بارها به آدم­هایی که قبولش ندارند گوشزد کند نامش دکتر اومالو است. نه مستر اومالو!!! (البته که در دوبله آقای اومالو صدایش میزدند. منتها برای سجع قشنگ دکتر و مستر، فارسی را پاس نداشتم)

و در حالی که فقط در صورتی می­تواند آزمایش کند، که فوتبالیستی بمیرد. و البته که فوتبالیست­ها به مردن ادامه دادند و او توانست نظریة علمیش  را به اثبات برساند : خداوند مغز انسان را مناسب این ورزش خلق نکرده.

تهدیدها و بلاهای قدرتمندانة لیگ فوتبال، او را از شهر می­راند. و حتی اجازة سخنرانی در زمینة ادعای علمی و رسانه­ای اش داده نمی­شود. اما پس از سه سال، با یک خودکشی دیگر، مجددا به شهر خوانده می­شود. فوتبالیستی حرفه­ای با وصیت نامه­اش اومالو را به شهر باز می­گرداند. او مغزش را برای ادامة آزمایشات اومالو هدیه کرده است. و نتایج آزمایشات، نظریة دکتراومالو را تایید می­کند.

امالوی رانده شده توسط سلطان و قدرت لیگ و شهر، حالا با جلال و جبروت باز می گردد. و در واقع این امالو نیست که باز می­گردد، این علم است که خود را بالاخره نشان می دهد و با انگشتر سلیمانی اش، همه ی سلطه ها را کنار می زند.

علم، به خودی خود، مطلوب آدمی است. و چنان «سلطان»ی ست که باید در وصفش گفت؛ از حلقة کمند تو لا یمکن الفرار!

تنها نیاز بشریت به علم نیست که علم را تبدیل به یک مطلوب و آرمان می­کند. علم به خودی خود، سلطان است. نمودار علم و عواقبش را اگر در یک دستگاه متخصات رسم کنیم، می بینیم، تا جایی علم باعث بالا رفتن عواقبی مثل جایگاه اجتماعی، ثروت، شهرت و محبوبیت میان مردم می­شود. اما از مرحله ای که گذشت، و به آن درجه از خلوص و بکارت رسید، نمودار عواقب مطلوب را در هم می شکند. البته که علم آن طاووسی است که عالمان، به سادگی جزو  آن من یشاءِ«یوتیه من یشاء» قرار نمی­گیرند.

فیلم ضربه مغزی، به خوبی سلطنت علم را به رخ کشیده است. حمایت خانواده و دوستان اومالو، در عین ضربه ها و شکست هایی که در طول کارش می خورد، باعث شد منتظر باشم وقت اتمام فیلم، بنویسد که بنت اومالو واقعی بوده است و بعد فیلم چه سرش می آید.

آخر فیلم، به او پیشنهاد شد که بشود وزیری وکیلی کاره­ای کسی، به او گفتند تو دیگر لازم نیست جسدها را تشریح کنی. دیگر لازم نیست ساعت ها در آزمایشگاه وقت بگذاری و دیگر لازم نیست نگران مخارج خود و خانواده ات باشی. پیشنهادهای وسوسه­انگیز جذابی به او دادند که لبخند وسیعی را بر صورتش نشاند. اما، در نهایت، قبل تیتراژ پایانی، نوشت دکتر اومالو، آن پیشنهاد را قبول نکرده و چسبیده به همان جسدهایش و این بود ارادة معطوف به علم.